Nu goed, wij zijn geen achteromkijkers en dus willen we best datgene koesteren wat we wel nog hebben, want daarop bouwen we nog altijd onze toekomst en (vooral) die van onze kinderen. De Post, dus.
Als bij ons thuis een omslag van Citybank binnenkomt, wat veel te vaak gebeurt, dan wordt die doorgaans ongelezen voorgesorteerd in de papierdoos. Als de postbode enkele dagen terug een grote bruine omslag met het logo van De Post (onze Post !) in de bus duwt, dan overvalt ons –het is sterker dan onszelf– een gevoel van voornaamheid. Post van de Post ! De Post denkt aan ons. Naïef als we zijn merken wij de hoofding “Select Post” niet op en voelen dus geen nattigheid.
Wij openen de omslag omzichtig en halen een pak papier tevoorschijn om u tegen te zeggen. Vooraan de begeleidende brief met als grote titel: “Selecteer zelf de post die u wilt”. Onderaan, naast het logo van De Post op een rood vlak: “Uw medewerking is belangrijk.” De tekst van de brief zelf leest ook al veel belovend: “Mevrouw, mijnheer, Heerlijk is het om post te krijgen, maar dan wel brieven die u echt wilt, met informatie waar u wat aan heeft en zonder overbodige papieren…” De nieuwe dienst van De Post, Select Post, is er blijkbaar enkel en alleen om mij te helpen rommel uit mijn brievenbus te houden, begrijp ik, en alles wat nodig is om dit te bewerkstelligen is bijgaande vragenlijst in te vullen.
Gretig (ik sla de rest van de brief over… ’t mag wel vooruit gaan!) neem ik onmiddellijk die vragenlijst ter hand: 12 bladzijden! Twaalf bladzijden lijkt me wel wat veel om me van alle opdringerige postverkopers te verlossen, maar voor wat hoort wat en, vooral, ik wordt aangemoedigd door het opvallende moto van de lijst (groot wit op rood vlak): “Help ons u te helpen”. Zo kennen we de post, niettegenstaande alle doemberichten over herstructureringen en privatisering is onze post er toch nog voor ons, de burger. Daarenboven verzekeren de instructies me: “het invullen van deze vragenlijst zal niet meer dan enkele minuten van uw tijd innemen en zal u de mogelijkheid geven om uw stem te laten horen.” Dat klinkt als een regelrechte uitoefening van mijn democratische rechten. Maar dan herinnert een detail ons alsnog dat die gedeeltelijke privatisering goed onderweg is: onder diezelfde rubriek Instructies lezen we:
“Select Post is een initiatief van De Post NV van Publiek Recht. De woord- en beeldmerken “De Post” die op de vragenlijst verschijnen zijn beschermde merken die eigendom zijn van De Post NV van Publiek Recht.”
Dat weten we al 6 jaar, hou ik me voor, dus gaan we verder. Op bladzijde 2 alweer een aanmoedigingsbrief. Is dat niet een beetje veel van het goede? Stéphanie Dubois, die ook al de begeleidende brief ondertekende, wil mij zelf “persoonlijk bedanken voor de belangstelling die u betoont voor Select Post. Dit innovatieve project kan immers enkel slagen indien we onze krachten bundelen.” Ik begin echt een akelig gevoel te krijgen: ik heb helemaal geen belangstelling betoond, toch niet tov mevrouw Dubois. Dergelijk geslijm ken ik natuurlijk van de meest ergerlijke direct mail brieven maar een brief van De Post die me daar precies wil van verlossen… Een gedegen publieke instelling hoeft niet zo te slijmen.
Ik negeer mijn voorgevoel en begin aan het eerste invulhoofdstuk: A. Voor welke soort post heeft u interesse? Vreemd, waarom had ik verwacht dat de eerste vraag zou zijn: Wil u in de toekomst nog publicitaire post ontvangen ?
Toch begin ik met volle moed de lijst in te vullen. Een 80-tal items worden me in 7 rubrieken voorgesteld. Onder diensten in de nabijheid van uw woonplaats vind ik onder meer: autoverhuur, discotheek, fastfood en taalcursussen. De rubriek voor kinderen bevat o.m.: boeken, computerspelletjes, sportactiviteiten en stages. De andere rubrieken zijn: woning, kledij/accessoires, verzamelingen, boeken en liefdadigheidswerken.
Elk van de items kruis ik geduldig aan in de neen-kolom. Ik begin te vrezen voor die enkele minuten van mijn tijd, maar stap dapper over naar de veelbelovend betitelde rubriek B. Uw Mening. Hier gaan we eens duidelijk maken wat ik van direct mailing denk!
Aan de hand van uw antwoorden op de volgende vragen leren de klantbedrijven van Select Post u beter kennen en krijgen ze een inzicht in uw aankoopgewoontes…
Op slag ben ik ontnuchterd. Ik herken deze formulering: dit is platte survey-taal. Woede maakt zich van mij meester. Ik voel me opgelicht. Toch lees ik verder en, jawel hoor, hier wordt me gevraagd mijn hele privéleven, voor zover dit enigszins in consumptiegedrag kan vertaald worden, prijs te geven. Dat slijmerig familiare toontje van mevrouw Dubois had geen ander doel dan mij en mijn gezin (het staat er letterlijk, rood geaccentueerd: “Gelieve voor het hele gezin te antwoorden”) te transformeren in een stuk statistiek en dan weer te personaliseren in gerichte huisvredebreuk, gelegitimeerd door achterbaks verkregen toestemming, .
U gelooft het niet? Ik overdrijf? Zal ik nog even citeren? Natuurlijk, u vraagt er naar!
We zitten nog altijd in de rubriek uw mening, de stellingen zijn telkens te beantwoorden met: helemaal akkoord, akkoord, geen mening, niet akkoord of helemaal niet akkoord (zelf ben ik hier wel gestopt met invullen). Een greep, hier gaan we:
♦ ik kom vaak thuis met producten waarvan ik niet de intentie had ze te kopen
♦ ik wil best meer betalen voor milieuvriendelijke producten
♦ ik heb over het algemeen geld over op het einde van de maand
♦ ik heb er geen moeite mee om zaken waarin ik nu zin in heb op krediet te kopen
♦ ik loop liever het risico schade, diefstal of verlies te lijden dan te veel te betalen voor een verzekering die ik misschien nooit nodig heb
♦ ik heb voldoende geld opzij gezet om te kunnen genieten van een comfortabel pensioen
♦ ik vind het belangrijk dat ik steeds gekleed ben volgens de laatste nieuwe mode
♦ ik koop vooral gezonde producten, ik lees de etiketten
Ons huis van vertrouwen -jawel dit is nog steeds- De Post, is hiermee goed op dreef en wil vervolgens mijn vrijetijdsbesteding doorgronden. Welke zijn mijn hobby’s, welke sporten beoefen ik, wat zijn mijn muzikale interesses, welke video’s/dvd’s interesseren me, hoe vaak doe ik/mijn partner aan sporten, films huren of zakenreizen maken.
Reizen en vakanties vormen dan nog eens een aparte rubriek. Hoe vaak per jaar ga ik op vakantie en wanneer ? Hoe ? Hoeveel besteed ik per reis en waar gaat mijn volgende vakantie heen?
Daarmee zitten we nog maar aan blz. 4… nog 8 te gaan!
Het verbaast me al niet meer: de volgende rubriek kopt: “E. Uw welzijn en schoonheid”. Of toch, het verwondert me dat er niet staat “Wellness & Beauty”. Aromatherapie, feng shui, make-over (lichaamsverbouwingen, begrijp ik), make-up, vermageringsdiëten,… het hele gamma passeert de revue. Ook of ik een poging wil doen om te stoppen met roken wil onze Post van me weten, welk assortiment cosmeticaproducten ik gebruik (droge, gemengde, gevoelige of vette huid) en of ik regelmatig mijn tijd verdoe in gym- en fitnesszalen, kapsalons, schoonheidsinstituten of zonnebankcentra.
Ik begin het stilaan op te vatten als grap. En het houdt niet op: we belanden bij de rubriek verplaatsingen. “Na uw woning, nemen uw wagen en uw verplaatsingen een groot deel van uw uitgaven in beslag,…”, wordt ik ingeleid. Tja, als mevrouw Dubois het zegt. De eerste vraag luidt dan ook “met welke wagen rijdt u?” en niet “heeft u een wagen?”. En dan moet ik een hoop details over mijn eerste én over mijn tweede wagen geven. Mijn derde wagen interesseert ze dan weer niet meer. Vanuit het absurde ben ik ei zo na gecharmeerd door de 10de vraag: “Zou u bereid zijn om alternatieve oplossingen te overwegen voor uw verplaatsingen?”
Ik ga er wat sneller overheen. Na grondig over mijn mediagebruik ondervraagd te zijn wordt ik op mijn aankoopgedrag geturfd en daarbij gaat het in de eerste plaats weer over welke wagen ik eventueel overweeg te kopen. Daarna volgen mijn interesse in leningen (hypotheek, persoonlijk, auto, andere), voor de aankoop van een woning, overweeg ik een renovatie (tuin, terras, badkamer, behangen, garagedeur,…). Veel belang wordt ook gehecht aan mijn favoriete winkels. Het begint specifiek te worden want ik krijg een hele lijst ketenwinkels voorgeschoteld om aan te kruisen. Vreemd: nergens wordt verondersteld dat ik wel eens klant bij de onafhankelijke winkelier zou kunnen zijn (tja, dat zijn dan ook geen grote direct-mailing klanten). Er wordt gevraagd naar mijn kredietkaarten, mijn lopende kredieten en hoe ik bankier. Tussendoor, mine de rien: “Hoe vaak komt u in een Postkantoor?”
Met het hoofdstukje postorderverkoop zitten ze dan helemaal op eigen terrein. Hoeveel keer, wat, bij wie… Aansluitend mag ik aankruisen welke promoties ik in mijn brievenbus wens te ontvangen (reizen, vrije tijd, geld en beleggingen, financiële diensten,…). Volgen dan nog vragen over mijn woning, mijn abonnementen (EGW, telefoon, internet) en hoeveel bedragen mijn maandelijkse facturen.
Op pagina 10 wordt me naar mijn gezinssituatie gevraagd, moet ik volledige gegevens (naam, geboortedatum) van mijn partner en kinder(en) geven, mijn beroepssituatie, mijn studieniveau, mijn emailadres. En daarmee is het survey-gedeelte afgerond. De laatste twee bladzijden zijn dan voorbehouden aan een 15-tal bedrijfsadvertenties, dat zijn partners in deze mailing waaraan je rechtstreeks zelf om mailings kunt vragen.
Een ongevraagde mail zenden om de burger er op slinkse wijze van te overtuigen zijn brievenbus open te zetten voor ongevraagde mailings… Nee, erger nog, hem op bedrieglijke wijze zelf ongewenste mail laten aanvragen, dat is toch wel de omgekeerde wereld en zeker een huis van vertrouwen niet waardig. En dan heb ik het nog niet eens over de schending van de privacy via vragen die schaamteloos diep in de privésfeer graven.
De verbolgen burger kan natuurlijk op meerdere wijzen reageren. Ofwel trekt hij de conclusie dat de post inderdaad verkocht is en een plat-commercieel bedrijf als elk ander is geworden. En dus maakt het ook niet meer uit wat er verder mee gebeurt: “laat ze maar verder uitverkopen aan de Deense post of wie dan ook, ’t zal ons een rotzorg zijn.“
Anderzijds biedt de post tot op vandaag nog steeds een unieke dienstverlening die een kernfunctie speelt in het onderhoud van wat wij het sociaal weefsel noemen. Voor vele mensen is het corresponderen per brief nog steeds een belangrijk communicatiemiddel. Voor vele ouderen is het persoonlijk contact met de postbode een belangrijk focusmoment in hun beperkt sociaal verkeer. In een tijd dat het dagelijks gebruik van giraal geld bijna onvermijdelijk is geworden, vormen de stijgende kosten die met het houden en het gebruik van een bankrekening gepaard gaan, een (zoveelste) handicap voor de zwakste groepen.
Die unieke rol die de Post in het goed functioneren van onze samenleving speelt is cruciaal en kan niet worden vermarkt. Delen van die dienstverlening zijn niet rendabel en zijn dat steeds minder want de nieuwe communicatiemiddelen hebben het volume van de traditionele postactiviteiten (vooral de brievenpost) fel aangetast, wat de kostprijs natuurlijk de hoogte injaagt. De niet rendabele niches die de post dient te bedienen, kunnen slechts verzekerd worden mits financiering via meer winstgevende activiteiten en precies dat wordt politiek steeds moeilijker gemaakt om louter ideologische redenen (het openbreken van de markt waarin de post actief is). Naarmate de Post de winstgevende activiteiten uit handen moet geven in de ongelijke strijd 
met de privé-ondernemingen, wordt het een hele heksentoer om nog voldoende fondsen te genereren om zijn opdrachten te vervullen. De liberalisering van de Europese postdiensten in 2009 beloven op dit gebied de totale afbraak.
met de privé-ondernemingen, wordt het een hele heksentoer om nog voldoende fondsen te genereren om zijn opdrachten te vervullen. De liberalisering van de Europese postdiensten in 2009 beloven op dit gebied de totale afbraak.
Bovenstaand direct mailing-verhaal is blijkbaar een gevolg van het creatieve denken van de in het nauw gedreven Post om nieuwe winstgevende activiteiten te genereren. Creatief denken? Paniekdenken! Kromdenken, ja! Burgers oplichten om ze beter te bedienen is zo contradictorisch dat het de levensvatbaarheid van het instituut enkel verder in gevaar brengt. Want zonder vertrouwen van de burger geen Post!
Red de Post! Laat hen weten wat je van dit soort praktijken denkt!
Steek de Post een hart onder de riem. Laat de overheid weten dat de Post niet verder mag uitgeleverd worden aan de wilde concurrentie van neoliberaal Europa want anders zal het creatief kromdenken verder escaleren.
Patrick Cohen
Patrick Cohen
Wil je geen junkmail meer in je bus? Registreer je dan op de Robinsonlijst die in de mailing van Select Post onopvallend aan het eind van de begeleidende folder vermeld wordt (zover lezen de meeste mensen uiteraard niet). Of dit systeem waterdicht is zal nog moeten blijken, maar het kan helpen en is stukken transparanter en makkelijker dan het doorworstelen van de enquête.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten